मजबूत पाया उभारणे: फाउंडेशनचे वेगवेगळे प्रकार एक्सप्लोर करा

बांधकामात फाउंडेशनचे प्रकार कोणते आहेत?

बांधकामातील पाया दोन मुख्य प्रकारांमध्ये वर्गीकृत केला जातो: उथळ आणि खोल पाया. उथळ पाया, जसे की वैयक्तिक फुटिंग एकत्रित, स्ट्रिप आणि राफ्ट पाया, सामान्यतः माती पकडून ठेवण्याची चांगली क्षमता असलेल्या हलक्या स्ट्रक्चरसाठी वापरला जातो. 

खोल पाया, जसे की ढीग पाया आणि ड्रिल केलेले शाफ्ट किंवा कॅसॉन, जड भार खोल, अधिक स्थिर मातीच्या थरांमध्ये स्थानांतरित करतात आणि जेव्हा पृष्ठभागावरील मातीची भार सहन करण्याची क्षमता अपुरी असते तेव्हा ते वापरले जातात. 

उथळ पायाचे ४ प्रकार

आधी चर्चा केल्याप्रमाणे,त्या बांधकामात उथळ पाया वापरला जातो, जो सामान्यतः जमिनीच्या पृष्ठभागाजवळ असतो आणि स्ट्रक्चरला आधार देण्यासाठी मोठ्या क्षेत्रावर पसरलेला असतो. येथे त्याचे काही प्रकार दिले आहेत: 

१. वैयक्तिक फूटिंग किंवा आयसोलेटेड फूटिंग

वैयक्तिक किंवा आयसोलेटेड फूटिंग हा सर्वात सोपा आणि सामान्य प्रकारचा पाया आहे. ते एकाच स्तंभाला आधार देण्यासाठी बांधलेले असतात. ते पॅड फाउंडेशन म्हणून देखील ओळखले जातात आणि त्यांचा आकार सामान्यतः चौरस किंवा आयताकृती असतो, जो स्तंभाचा भार आणि माती धरून ठेवण्याच्या क्षमतेच्या आधारावर मोजला जातो.

फायदे:

• किफायतशीर आणि सोपे डिझाइन

• स्पष्ट भार मार्ग आणि अंदाजे भार असलेल्या स्ट्रक्चरला आधार देण्यासाठी आदर्श.

तोटे

• जड स्ट्रक्चरसाठी किंवा मातीची परिस्थिती बदलत असल्यास योग्य नाही

• फक्त एकाच स्तंभाला आधार देतो

२. कंम्बाइन फूटिंग

जेव्हा स्तंभ एकमेकांपासून जवळ अंतरावर असतात ज्यामुळे त्यांचे पाय एकमेकांवर ओव्हरलॅप होतात, तेव्हा एकत्रित पाया तयार होतो. यात वेगळ्या पायांचे गुणधर्म आहेत परंतु स्ट्रक्चर डिझाइनमध्ये ते वेगळे आहेत, सहसा ते आयताकृती आकार घेते. समस्या कमी करण्यासाठी आणि क्षमता वाढवण्यासाठी जटिल परिस्थितीत कॅटॅव्हिलियर फाउंडेशन फूटिंग सारख्या विशेष तंत्रांचा वापर केला जाऊ शकतो.

फायदे:

• अनेक स्तंभांना कार्यक्षमतेने आधार देतात

• भार समान रीतीने विभाजित करतात

• मर्यादित जागांमध्ये उपयुक्त

तोटे

• वैयक्तिक पायांपेक्षा अधिक जटिल आणि महाग असतात

• भार संतुलन सुनिश्चित करण्यासाठी तपशीलवार अभियांत्रिकी आवश्यक आहे

३. स्प्रेड फूटिंग्ज किंवा स्ट्रिप फूटिंग्ज

स्प्रेड किंवा स्ट्रिप फूटिंग्जचा पाया सामान्य भार वाहणाऱ्या भिंतींपेक्षा रुंद असतो, जो इमारतीचा भार मोठ्या क्षेत्रावर वितरीत करतो. हे अशा प्रकारचे पाया आहेत जे भिंती, वैयक्तिक स्तंभ आणि पुलाच्या खांबांसाठी वापरले जातात जिथे मातीचा थर पृष्ठभागापासून 3 मीटरच्या आत असतो.

फायदे:

• भार पसरवून चांगली स्थिरता प्रदान करते.

• मातीचा थर पृष्ठभागाच्या जवळ असणाऱ्या स्ट्रक्चरसाठी योग्य

तोटे

• पाण्याच्या प्रवाहाचा धोका असलेल्या मातीत लागू नाही ज्यामुळे स्कॉअर किंवा द्रवीकरण होऊ शकते.

• स्थिर जमिनीच्या परिस्थितीपुरता त्यांचा वापर मर्यादित आहे

४. राफ्ट किंवा मॅट फाउंडेशन

राफ्ट किंवा मॅट फाउंडेशन संपूर्ण इमारतीच्या क्षेत्राला व्यापतात, ते खांब आणि भिंतींवरील जड भार सहन करतात. पायांचे विभेदक सेटलमेंट टाळण्यासाठी या प्रकारचा पाया निवडला जातो, सर्व स्ट्रक्चरल घटकांसाठी एकच मॅट म्हणून काम करते.

फायदे:

• खांब आणि भिंतींवर जास्त भार असलेल्या स्ट्रक्चरसाठी आदर्श.

• पायावर विभेदक सेटलमेंट कमीत कमी करते

तोटे

• बांधण्यासाठी गुंतागुंतीचा आणि महागडा

• मोठ्या प्रमाणात खोदकाम आणि काँक्रीटचे काम आवश्यक असते ज्यामुळे ते निवडक, जास्त भार असलेल्या स्ट्रक्चरसाठी योग्य ठरते

२ डीप फाउंडेशनचे प्रकार

जेव्हा उथळ पाया मोठ्या प्रमाणात स्ट्रक्चरल भारांमुळे किंवा उथळ खोलीवर मातीच्या खराब परिस्थितीमुळे पुरेसा आधार देऊ शकत नसेल तेव्हा खोल पाया वापरला जातो. खाली दिलेल्या दोन प्रकारच्या खोल पायांचा आढावा घेऊया:

१. पाईल फाउंडेशन

पाइल फाउंडेशनमध्ये लांब, पातळ खांब असतात जे सामान्यतः स्टील, काँक्रीट किंवा लाकडापासून बनवले जातात. या प्रकारचा पाया जमिनीत खोदला जातो किंवा जागीच खोदला जातो, तो अशा खोलीपर्यंत पोहोचतो जिथे मातीची पुरेशी भार सहन करण्याची क्षमता आणि कडकपणा असतो जेणेकरून स्ट्रक्चरचा भार सहन करू शकेल. 

फायदे:

• खोल, स्थिर मातीच्या थरांपर्यंत किंवा खडकापर्यंत पोहोचू शकतो

• ताणण्या सारखा आणि संकुचित भार दोन्हीसाठी योग्य.

• ऑफशोअर आणि पुलांचे स्ट्रक्चर उंच इमारती आणि मातीची खराब परिस्थिती असलेल्या क्षेत्रांसाठी आदर्श.

तोटे

• स्थापनेमुळे गोंगाट होऊ शकतो आणि कंपन होऊ शकते, ज्यामुळे जवळच्या स्ट्रक्चरवर परिणाम होण्याची शक्यता असते.

• स्थापनेसाठी विशेष उपकरणे आणि कौशल्य आवश्यक आहे

• योग्य लांबी आणि भार क्षमता निश्चित करणे गुंतागुंतीचे असू शकते आणि त्यासाठी मातीचे तपशीलवार विश्लेषण आवश्यक असते.

२. ड्रिल केलेले शाफ्ट किंवा कॅसॉन

ड्रिल केलेले शाफ्ट, ज्यांना कॅसॉन असेही म्हणतात, हा बांधकामातील आणखी एक प्रकारचा पाया आहे ज्यामध्ये जमिनीत मोठ्या व्यासाचे छिद्र तयार करणे आणि ते काँक्रीटने भरणे, कधीकधी मजबुती करणाने भरणे समाविष्ट असते. बांधकामासाठीचे हा पाया जागेवर खोदला जातो, ज्यामुळे इच्छित मातीच्या थरात किंवा खडकात अचूक स्थान मिळते.

फायदे:

• विशिष्ट प्रकल्प आवश्यकतांनुसार तयार केले जाऊ शकते, आवश्यक खोलीपर्यंत पोहोचता येते.

• अक्षीय आणि पार्श्विक भारांसाठी उच्च क्षमता असते

• ड्रिलिंग प्रक्रियेमुळे आजूबाजूच्या मातीला कमीत कमी नुकसान होते

तोटे

• मोठी यंत्रसामग्री आणि कुशल कामगारांची आवश्यकता असते

• ड्रिलिंग प्रक्रिया हळू असू शकते, विशेषतः कठीण मातीच्या थरांसाठी किंवा खडकासाठी

• बांधकामादरम्यान पाण्याचा शिरणे, काही विशिष्ट मातीच्या परिस्थितीत प्रक्रियेला गुंतागुंतीचा बनवू शकतो.

प्रभावी फाउंडेशन बांधणीसाठी ५ टिप्स

१. मातीचे प्रकार समजून घ्या

वेगवेगळ्या प्रकारच्या मातीची भार सहन करण्याची क्षमता वेगवेगळी असते. तुम्ही कोणत्या प्रकारावर काम करत आहात हे ठरवण्यासाठी तुम्ही माती चाचण्या कराव्यात आणि त्यानुसार तुमचे फाउंडेशन डिझाइन समायोजित करावे.

२. लेआउट अचूक असल्याची खात्री करा

वेगवेगळ्या प्रकारच्या पायांच्या मांडणीत अचूकता अत्यंत महत्त्वाची आहे. अचूक परिमाणे आणि दिशानिर्देश चिन्हांकित करण्यासाठी व्यावसायिक सर्वेक्षण उपकरणे वापरा आणि पाया इमारतीच्या आराखड्याशी योग्यरित्या जुळला आहे याची खात्री करा.

३. पाण्याचे व्यवस्थापन

पाणी पाया कमकुवत करू शकते, ज्यामुळे तो स्थिर होऊ शकतो किंवा हलू शकतो. पायाची अखंडता जपण्यासाठी, त्यापासून योग्य ड्रेनेजची योजना करा आणि ओलावा आत प्रवेश करण्यापासून रोखण्यासाठी वॉटरप्रूफिंगचा उपाय वापरा..

४. योग्य प्रकारचे फाउंडेशन निवडा

माती विश्लेषण, इमारतीचा भार आणि पर्यावरणीय परिस्थिती यावर आधारित पायाचा प्रकार (उदा. उथळ किंवा खोल) निवडा. स्थानिक इमारत कोड आणि पद्धती विचारात घ्या.

५. उत्तम गुणवत्तेचे साहित्य

पायाची टिकाऊपणा सुनिश्चित करण्यासाठी उच्च दर्जाचे काँक्रीट आणि मजबुतीकरण साहित्य वापरा. ​​साहित्याच्या गुणवत्तेशी तडजोड केल्याने भविष्यात स्ट्रक्चरल समस्या उद्भवू शकतात.