ଢାଞ୍ଚାଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଭାରର ପ୍ରକାରଭେଦ

ଭାର ହେଉଛି ବଳ ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ରିୟା ଯାହା ଏକ ଢାଞ୍ଚା ବା ସଂରଚନା ଉପରେ ଚାପ, ବିକୃତି କିମ୍ବା ତ୍ୱରନ ସୃଷ୍ଟି କରେ । ଏହି ଭାରଗୁଡ଼ିକ ପରିବେଶ ପରିସ୍ଥିତି, ବ୍ୟବହାର କିମ୍ବା ପଦାର୍ଥର ଓଜନ କାରଣରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ । ସୁରକ୍ଷିତ, ଦକ୍ଷ ଏବଂ ଖର୍ଚ୍ଚ-ସାଶ୍ରୀୟ ଢାଞ୍ଚା ଡିଜାଇନ୍ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ଲୋଡ୍ ଗୁଡ଼ିକର ସଠିକ୍ ଚିହ୍ନଟ ଏବଂ ଗଣନା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ । ବିଲ୍ଡିଂର ଅବସ୍ଥିତି, ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଏବଂ ଡିଜାଇନ୍ ଭଳି ବିଭିନ୍ନ କାରକ ଏହି ଭାରର ବ୍ୟାପକତା ଏବଂ ଦିଗକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ।

ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସହ ସଂଶ୍ଳିଷ୍ଟ ୬ଟି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଭାର

୧. ଅଚଳ ଭାର

କାନ୍ଥ, ଚଟାଣ, ଛାତ ଏବଂ ବିମ୍ ଭଳି ନିଜ ଅଂଶର ଓଜନ କାରଣରୁ ଏକ କୋଠା ଉପରେ ନିରନ୍ତର ଭାବେ ପଡ଼ୁଥିବା ବଳକୁ ଅଚଳ ଭାର (ଡେଡ୍ ଲୋଡ୍) କୁହାଯାଏ । ଏହି ଓଜନ ସମୟ ସହ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହେଉ ନ ଥିବା କାରଣରୁ, ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ଭାର ତୁଳନାରେ ଅଚଳ ଭାରକୁ ପୂର୍ବାନୁମାନ କରିବା ସବୁଠାରୁ ସହଜ ହୋଇଥାଏ । ଅଚଳ ଭାରକୁ ସଠିକ ଭାବରେ ଗଣନା କରିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ ଯଦି ତାହାକୁ କମ୍ ଆକଳନ କରାଯାଏ, ତେବେ ଏହା ଗମ୍ଭୀର ଢାଞ୍ଚାଗତ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ।

୨. ଲଦି ଦିଆଯାଇଥିବା ଭାର

ଲଦି ଦିଆଯାଇଥିବା ଭାର (ଇମ୍ପୋଜଡ୍ ଲୋଡ୍) ବା ଲାଇଭ୍ ଲୋଡ୍ ହେଉଛି ସମୟ କ୍ରମେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଥିବା ବଳ । ଏଥିରେ ଲୋକ, ଆସବାବପତ୍ର, ଯାନବାହନ ଏବଂ କୋଠା ଭିତରେ ଯାତାୟତ କରୁଥିବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକର ଓଜନ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଇମ୍ପୋଜଡ୍ ଲୋଡ୍ ଅଚଳ ଭାର ଭଳି ନିରନ୍ତର ହୋଇ ନ ଥାଏ ଏବଂ ବିଲଡିଂକୁ କେମିତି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି ତାହା ଆଧାରରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥାଏ ।

ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଏକ ବାସଗୃହର ଲାଇଭ୍ ଲୋଡ୍ ବ୍ୟବସାୟିକ ବିଲଡିଂଠାରୁ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ଅଫିସ୍ ଉପକରଣ ରହିଥାଏ ଏବଂ ଅଧିକ ଲୋକ ଯିବାଆସିବା କରିଥାନ୍ତି ।

୩. ପବନ ଭାର

ପବନ ଭାର ହେଉଛି ଏକ ଭୂସମାନ୍ତର ବଳ ଯାହା କୋଠା ଉପରେ ପବନ ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ପବନର ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସୁଥିବା ବଡ଼ ପୃଷ୍ଠ ବିଶିଷ୍ଟ ଉଚ୍ଚ କୋଠା, ପୋଲ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଢାଞ୍ଚା ପାଇଁ ଏହି ଭାର ବିଶେଷ ଭାବରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ ।

ପବନର ବେଗ, ଦିଗ ଏବଂ କୋଠାର ଉଚ୍ଚତା ଏବଂ ଆକୃତି ଭଳି କାରଣ ଉପରେ ଆଧାର କରି ପବନର ଭାରର ପ୍ରଭାବ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ଅତ୍ୟଧିକ ପାଣିପାଗ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଦୋହଲିବା, କମ୍ପନ କିମ୍ବା ଏପରିକି ଭୁଶୁଡ଼ିବା ଭଳି ସମସ୍ୟାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଇଞ୍ଜିନିୟରମାନଙ୍କୁ ପବନର ଭାରର ହିସାବ କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ ।

୪. ବରଫ ଭାର

ବରଫ ଭାର ଏକ ଭୂଲମ୍ବ ବଳ ଅଟେ, ଯାହା ଏକ ଢାଞ୍ଚାରେ ବରଫ ଜମା ହେବା କାରଣରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରବଳ ତୁଷାରପାତ ହେଉଥିବା ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ପ୍ରକାରର ଭାର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ, କାରଣ ଏପରି ଅଞ୍ଚଳରେ ବରଫର ଓଜନ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଅଧିକ ହୋଇପାରେ ।

ବିଶେଷକରି ଓଭରଲୋଡିଂ ଓ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଧରାଶାୟୀ ହେବାକୁ ଏଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ବରଫ ଭାର ସମ୍ଭାଳିବା ପାଇଁ ଛାତଗୁଡ଼ିକୁ ଡିଜାଇନ୍ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ଛାତର କୋଣ, ବରଫର ପ୍ରକାର ଏବଂ ବିଲ୍ଡିଂର ଅବସ୍ଥାନ ଭଳି କାରକଗୁଡ଼ିକ ଏକ ଢାଞ୍ଚା କେତେ ବରଫ ଭାର ସମ୍ଭାଳିପାରିବ ତାହା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବାରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ ।

୫. ଭୂମିକମ୍ପ ଭାର

ଭୂମିକମ୍ପର ଭାର ହେଉଛି ଭୂମିକମ୍ପ ସମୟରେ ଭୂମିର କମ୍ପନ କାରଣରୁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ବଳ । ଏହି ପ୍ରକାରର ଲୋଡ୍ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଏବଂ ବହୁତ କ୍ଷତିକାରକ ହୋଇପାରେ । ଭୂକମ୍ପ ପ୍ରବଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା କୋଠାଗୁଡ଼ିକୁ ଏହି ବଳର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍ କରିବା ର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି, ଯାହା ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ୱକୁ ପାର୍ଶ୍ୱ ଏବଂ ଉପର-ତଳ କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ।

ଢାଞ୍ଚାକୁ ଅଧିକ ଭୂମିକମ୍ପ ପ୍ରତିରୋଧୀ କରିବା ପାଇଁ ଇଞ୍ଜିନିୟରମାନେ ନମନୀୟ ପଦାର୍ଥ, ମଜବୁତ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ଝଟକା ଅବଶୋଷକ ବ୍ୟବହାର କରି ଭୂକମ୍ପ ତରଙ୍ଗରୁ ଶକ୍ତିକୁ ଶୋଷଣ ଏବଂ ପରିଚାଳନା କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାନ୍ତି ।

୬. ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାର

ଅଚଳ, ଲାଇଭ୍, ପବନ, ବରଫ କିମ୍ବା ଭୂମିକମ୍ପ ଭାର ଭଳି ସ୍ୱାଭାବିକ ବର୍ଗ ମଧ୍ୟରେ ଆସୁ ନ ଥିବା ବଳଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାର କୁହାଯାଏ । ତାପମାତ୍ରା ପରିବର୍ତ୍ତନ କାରଣରୁ ତାପଜ ବଳ, ଗାଡ଼ିମଟର କିମ୍ବା ଯନ୍ତ୍ରପାତିରୁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ମାଟିର ଚାପକୁ ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ ।

ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାରଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟତଃ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ କେନ୍ଦ୍ରୀତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ତାହା ବିଶେଷ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ସମାଧାନ ଆବଶ୍ୟକ କରିଥାଏ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଶିଳ୍ପୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ରହିଥିବା ବିଲଡିଂଗୁଡ଼ିକୁ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଯନ୍ତ୍ର/କଳରୁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ବିସ୍ଫୋରଣ କିମ୍ବା କମ୍ପନର ପ୍ରଭାବକୁ ସହିବା ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ।

ଉପରୋକ୍ତ ଭାରର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରକାରଭେଦ ବ୍ୟତୀତ, ଭାର-ବହନକାରୀ ଢାଞ୍ଚାଗୁଡ଼ିକୁ ବୁଝିରଖିବା ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ସେହି ଢାଞ୍ଚା ଯାହା ବିଲଡିଂର ଓଜନ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଭାରକୁ ବହନ କରିଥାଏ ଏବଂ ତାହାକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବେ ଫାଉଣ୍ଡେସନରେ ପହଞ୍ଚାଇଥାଏ ।