संकेन स्लॅब बांधकाम प्रक्रियेसाठी मार्गदर्शक

संकेन स्लॅबचा भाग आणि त्याचे तपशील बांधण्यासाठी काळजीपूर्वक नियोजन आणि अचूक अंमलबजावणी आवश्यक आहे जेणेकरून संरचनेची स्थिरता आणि कार्यक्षमता सुनिश्चित होईल. संकेन स्लॅब बांधण्यासाठी येथे तपशीलवार मार्गदर्शक आहे:

१) नियोजन आणि डिझाइन:

१. क्षेत्रफळाचे मूल्यांकन: पहिल्या टप्प्यात संकेन स्लॅब विभागाचे बांधकाम केले जाणार आहे त्या क्षेत्राचे मूल्यांकन करणे समाविष्ट आहे. यामध्ये संकेन क्षेत्राचे परिमाण, खोली आणि अचूक स्थान निश्चित करणे, ड्रेनेज, प्लंबिंग आणि जागेचा एकूण लेआउट यासारख्या घटकांचा विचार करणे समाविष्ट आहे.

२. डिझाइन विचार: संकेन स्लॅबच्या डिझाइनमध्ये लोड-बेअरिंग आवश्यकता, वॉटरप्रूफिंग गरजा आणि आवश्यक असल्यास इन्सुलेशनचा विचार केला पाहिजे. बांधकाम प्रक्रियेचे मार्गदर्शन करण्यासाठी तपशील आणि मोजमापांची रूपरेषा देणारे तपशीलवार ब्लूप्रिंट तयार करणे अत्यंत महत्वाचे आहे.

२) एक्सकेव्हेशन:

१. क्षेत्र चिन्हांकित करणे: पुढील पायरी म्हणजे संकेन स्लॅबसाठी एक्सकेव्हेशन केले जाणारे क्षेत्र चिन्हांकित करणे. स्पष्ट खुणा हे सुनिश्चित करण्यास मदत करतात की एक्सकेव्हेशन अचूक आहे आणि डिझाइन प्लॅनशी जुळते.

२. खड्डा खोदणे: एकदा चिन्हांकित केल्यानंतर, माती किंवा विद्यमान फरशीचे साहित्य इच्छित खोलीपर्यंत खोदले जाते. खोली सामान्यतः स्लॅबच्या नियोजित जाडीवर आणि संकेन भागाच्या इच्छित वापरावर अवलंबून असते. उदाहरणार्थ, बाथरूममध्ये प्लंबिंगसाठी खोल खोदकामाची आवश्यकता असू शकते.

३) फॉर्मवर्क इन्स्टॉलेशन:

१. फॉर्मवर्क सेट करणे: फॉर्मवर्क, सामान्यतः लाकूड किंवा धातूपासून बनविलेले, उत्खनन केलेल्या क्षेत्राच्या परिमितीभोवती इंस्टॉल केले जाते. फॉर्मवर्क काँक्रीट सेट होत असताना आणि बरे होत असताना त्याला जागी ठेवण्यासाठी साचा म्हणून काम करते.

२. स्थिरता सुनिश्चित करणे: काँक्रीट ओतताना कोणतेही हलणे किंवा कोसळणे टाळण्यासाठी फॉर्मवर्क मजबूत आणि सुरक्षितपणे स्थित आहे याची खात्री करणे आवश्यक आहे.

4) रिइन्फोर्समेंट प्लेसमेंट:

१. रिइन्फोर्समेंट घालणे: काँक्रीटला मजबुतीकरण करण्यासाठी फॉर्मवर्कच्या आत स्टील बार (रीबार) किंवा वायर मेष ठेवले जातात. मजबुतीकरण भार समान रीतीने वितरित करण्यास मदत करते आणि कालांतराने क्रॅकिंग किंवा स्ट्रक्चरल बिघाड टाळते.

२. रिइन्फोर्समेंट बांधणे: काँक्रीट ओतल्यावर ते जागीच राहतील याची खात्री करण्यासाठी स्टीलच्या पट्ट्या किंवा जाळी एकमेकांना सुरक्षितपणे बांधल्या जातात.
 

हे देखील वाचा: बांधकामासाठी स्टील बार कसे निवडायचे

५) काँक्रीट ओतणे:

१. काँक्रीट मिसळणे: आवश्यक ताकद आणि कार्यक्षमता लक्षात घेऊन योग्य काँक्रीट मिश्रण तयार केले जाते. बुडलेले स्लॅब मिश्रण सहसा सिमेंट, वाळू, एकत्रित मिश्रण आणि पाण्यापासून बनवले जाते.

२. काँक्रीट ओतणे: तयार केलेले काँक्रीट म्हणजेच काँक्रीट स्लॅब भरण्याचे साहित्य म्हणून, फॉर्मवर्कमध्ये ओतले जाते, जेणेकरून ते सर्व जागा भरेल आणि मजबुतीकरणाला आच्छादित करेल. कामगार हवेचे पॉकेट्स काढून टाकण्यासाठी आणि काँक्रीट कॉम्पॅक्ट आणि एकसमान असल्याची खात्री करण्यासाठी व्हायब्रेटरसारख्या साधनांचा वापर करतात.

६) लेव्हलिंग आणि फिनिशिंग:

1. सरफेस स्क्रिडिंग: ओतल्यानंतर, काँक्रीट समतल करण्यासाठी आणि अतिरिक्त सामग्री काढून टाकण्यासाठी सपाट बोर्ड वापरून सरफेस स्क्रिड केला जातो. यामुळे स्मूथ, एकसमान फिनिशिंग सुनिश्चित होते.

२. ट्रॉवेलिंग: ट्रॉवेलिंगमुळे बुडलेल्या स्लॅबचा सरफेस अधिक स्मूथ होतो आणि आवश्यक असलेल्या कोणत्याही अतिरिक्त फिनिशिंग किंवा उपचारांसाठी ते तयार होते.

७) काँक्रीट बरा करणे:

१. सुरुवातीची क्युअरिंग: जास्तीत जास्त मजबुती आणि टिकाऊपणा मिळविण्यासाठी काँक्रीट ओलसर ठेवले पाहिजे आणि योग्यरित्या क्युअर होऊ दिले पाहिजे. ओलावा टिकवून ठेवण्यासाठी स्लॅबला ओल्या बर्लॅप किंवा प्लास्टिकच्या चादरींनी झाकून हे केले जाते.

२. विस्तारित क्युरिंग: क्युरिंगचा कालावधी वेगवेगळा असतो परंतु सामान्यतः ७ ते २८ दिवसांपर्यंत असतो, जो काँक्रीटच्या प्रकारावर आणि पर्यावरणीय परिस्थितीवर अवलंबून असतो. क्रॅक टाळण्यासाठी आणि स्लॅबचे दीर्घायुष्य सुनिश्चित करण्यासाठी योग्य क्युरिंग आवश्यक आहे.

८) वॉटरप्रूफिंग आणि फिनिशिंग टच:

१. वॉटरप्रूफिंग मेम्ब्रेन लावणे: पाण्याची गळती रोखण्यासाठी, विशेषतः बाथरूमसारख्या ओल्या जागी, बरे झालेल्या काँक्रीटच्या बुडलेल्या स्लॅबवर वॉटरप्रूफिंग मेम्ब्रेन लावला जातो.

२. फायनल फिनिश: एकदा वॉटरप्रूफिंग पूर्ण झाल्यावर, संकेन स्लॅबचा भाग डिझाईनच्या गरजेनुसार टाइल्स, दगड किंवा इतर साहित्याने पूर्ण केला जाऊ शकतो.

संकेन स्लॅबचा वापर

संकेन स्लॅबचा वापर प्रामुख्याने अशा ठिकाणी केला जातो जिथे कार्यात्मक किंवा सौंदर्यात्मक हेतूंसाठी मजल्याची पातळी कमी करणे आवश्यक असते. येथे काही सामान्य उपयोग आहेत:

१) बाथरूम आणि ओले भाग:

बाथरूम आणि इतर ओल्या जागांमध्ये संकेन स्लॅबचा वापर स्टेप-डाउन इफेक्ट तयार करण्यासाठी केला जातो. हे डिझाइन नियुक्त केलेल्या जागेत पाणी साचण्यास मदत करते, ज्यामुळे ड्रेनेजचे व्यवस्थापन करणे सोपे होते आणि मुख्य मजल्यावर पाणी सांडण्यापासून रोखले जाते.

२) किचन:

काही घरांमध्ये, विशेषतः पारंपारिक डिझाइनमध्ये, किचनमध्ये संकेन स्लॅबचा वापर जेवणाच्या किंवा राहण्याच्या जागेपासून स्वयंपाक क्षेत्र वेगळे करण्यासाठी केला जातो. यामुळे गळती रोखण्यास मदत होते आणि किचन एरिया घराच्या इतर भागांपासून वेगळे राहते.

३) लिव्हिंग रूम:

सौंदर्याच्या कारणास्तव, संकेन स्लॅबचा वापर लिव्हिंग रूममध्ये संकेन सिटिंग एरिया किंवा विशिष्ट हेतूंसाठी वेगळी पातळी तयार करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. हे संकेन स्लॅब विभागातील तपशील एक अद्वितीय दृश्य आकर्षण जोडतात आणि जागा अधिक गतिमान बनवू शकतात.

४) बाहेरील क्षेत्रे:

संकेन स्लॅब्स बाहेरील सेटिंग्जमध्ये देखील लोकप्रिय आहेत, जसे की पॅटिओ, बाग किंवा स्विमिंग पूल डेक. ते पाण्याचा प्रवाह आणि ड्रेनेज व्यवस्थापित करण्यास मदत करतात आणि त्याचबरोबर नैसर्गिक लँडस्केपमध्ये मिसळणारा एक मनोरंजक डिझाइन घटक प्रदान करतात.

संकेन स्लॅबचे फायदे आणि तोटे

१) फायदे:

अ) ड्रेनेज: ओलावा असलेल्या भागात पाणी व्यवस्थापन करण्यास मदत करते.

ब) सौंदर्याचा आकर्षण: जागांमध्ये एक अद्वितीय डिझाइन घटक जोडते.

क) कार्यक्षमता: शॉवरसारख्या विशिष्ट वैशिष्ट्यांसाठी उपयुक्त.

२) तोटे

अ) खर्च: अतिरिक्त साहित्य आणि श्रमांमुळे ते अधिक महाग असू शकते.

ब) ककॉम्प्लेक्सिटी: काळजीपूर्वक नियोजन आणि बांधकाम आवश्यक आहे.

क) देखभाल: योग्य निचरा सुनिश्चित करण्यासाठी आणि पाण्याचे नुकसान टाळण्यासाठी अधिक देखभालीची आवश्यकता असू शकते.