Share:
Share:
భారతదేశం రెండు ప్రధాన టెక్టోనిక్ ప్లేట్లలో ఉన్నందున భూకంపాలకు గురవుతుంది. ఎన్నో సంవత్సరాలుగా భూకంపాలు అనేక గృహాలను నేలపాలు చేశాయి, ఎంతోమంది ప్రాణాల్ని తీసుకున్నాయి. అందువల్ల, భారతదేశంలో భూకంపాలు సంభవించే ప్రాంతంలో ఇంటిని నిర్మించేటప్పుడు కఠినమైన నిర్మాణ ప్రమాణాలు ప్రోటోకాల్స్ని అనుసరించడం చాలా కీలకం. సరైన ప్రణాళిక కలిగిన భూకంప నిరోధక టెక్నిక్స్ని ఉపయోగిస్తే భూకంపం వచ్చిన సమయంలో మీ ఇంటికి జరిగే నష్టాన్ని తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది.
భూకంపం సంభవించే ప్రాంతాలలో భవనాల నిర్మాణ భద్రతను మెరుగుపరచడానికి భారతదేశం నేషనల్ బిల్డింగ్ కోడ్ (NBC)ని అనుసరిస్తుంది. ముఖ్య అంశాలు:
భూకంప కార్యకలాపాల ఆధారంగా తగిన నిర్మాణ పద్ధతులను గుర్తించడానికి భారతదేశం నాలుగు భూకంప ప్రాంతాలు (II, III, IV, V)గా విభజించబడింది.
బిల్డింగ్ డిజైన్లు తప్పనిసరిగా వాటి భూకంప మండలానికి వర్తించే ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా ఉండాలి, సరైన మెటీరియల్, అలైన్మెంట్స్ ఉపయోగించబడేలా చూడాలి.
మెరుగైన భూకంప నిరోధకత కోసం స్టీల్ రీన్ఫోర్స్డ్ సిమెంట్ కాంక్రీటు (RCC) వంటి సాగే మెటీరియల్ని వాడాలి.
మెటీరియల్ నిర్మాణ ప్రక్రియలపై కఠినమైన నియంత్రణను నిర్ధారించుకోవాలి, సాధారణ తనిఖీలను నిర్వహించాలి.
అధిక భూకంప కార్యకలాపాలకు సిఫార్సు చేయబడిన ఐసోలేటెడ్ లేదా తెప్ప (రాఫ్ట్) పునాదులతో, భూకంప ప్రాంతాల ఆధారంగా పునాదులను ఎంచుకోండి.
భూకంప నిరోధకతను మెరుగుపరచడానికి ఇప్పటికే ఉన్న నిర్మాణాలను బలోపేతం చేయడం.
ఈ నిర్మాణ ప్రమాణాలను అనుసరించడం వల్ల భూకంపాల సమయంలో నష్టాలను తగ్గించవచ్చు, ప్రాణాలను కాపాడవచ్చు.
భూకంపం సమయంలో, భూమి వేర్వేరు దిశల్లో కంపిస్తుంది. దీని వలన భవనం పునాది కూడా కంపిస్తుంది. పునాది భూమికి అనుసంధానించబడి ఉండడం వల్ల ఈ కంపనం భవనమంతటా వ్యాపిస్తుంది. తత్ఫలితంగా, అడ్డంగా కంపిస్తే భవనం ఒక పక్క నుండి మరో ప్రక్కకు కదిలిపోవచ్చు. భవనం అంతస్తులు కూడా భిన్నంగా కదిలిపోగలవు. ఇది గోడలు నిలువు వరుసల్లో ఉండే నిలువు భాగాలపై ఒత్తిడిని కలిగిస్తుంది. ఈ ఒత్తిడి నిర్మాణ సామగ్రిని పగుళ్లు లేదా విరిగిపోయేలా చేస్తుంది, ఇది భవనం బలాన్ని తీవ్రంగా దెబ్బతీస్తుంది. దురదృష్టకరమైన సందర్భాల్లో ఈ కంపనం చాలా బలంగా ఉంటే మొత్తం భవనం కూలిపోతుంది.
తప్పనిసరిగా అనుసరించాల్సిన కొన్ని ముఖ్యమైన భూకంప-నిరోధక నిర్మాణ ప్రమాణాలు ఇక్కడ ఉన్నాయి:
ప్రభావవంతమైన భూకంప ఇంజనీరింగ్ వ్యూహం ఏమిటంటే బేస్ ఐసోలేటర్లను ఉపయోగించి నేల నుండి పునాదిని వేరుచేయడం. ఈ బేస్ ఐసోలేటర్లు భవనానికీ, భూమికీ మధ్య షాక్ అబ్జార్బర్స్ గా పనిచేస్తాయి. రబ్బరు ఉక్కు పొరలతో తయారు చేయబడిన ఈ షాక్ అబ్జార్బర్స్ ని భవనం పునాది క్రింద ఉంచడం జరుగుతుంది. భూమి కంపిస్తున్నప్పుడు, ఐసోలేటర్లు భూకంప శక్తిని గ్రహిస్తాయి. అవి కంపనాన్ని భవనానికి బదిలీ కాకుండా చూస్తాయి. ఇది విధ్వంసక భూకంపనం నుంచి నిర్మాణాన్ని రక్షిస్తుంది.
ఉపయోగించాల్సిన కొన్ని రకాల బేస్ ఐసోలేటర్లు:
స్టీల్ ప్లేట్లు, రబ్బరు పొరలు సీసం ముడి పదార్థాలతో కలిసి చేయబడతాయి. సీసం, బేరింగ్లు తమ బలాన్ని ఒక్కసారిగా కోల్పోకుండా నెమ్మదిగా కోల్పోయేలా చేస్తుంది.
భవనం బేస్ కీ, గ్రౌండ్ కీ మధ్య ఒక ఆర్టిక్యులేటెడ్ స్లయిడర్ని కలిగి ఉంటుంది. స్లయిడర్ కదులుతున్నప్పుడు ఘర్షణ భూకంప శక్తిని గ్రహిస్తుంది.
ప్రత్యామ్నాయ రబ్బరు ఉక్కు గట్టిగా బంధించబడిన పొరలను కలిగి ఉండండి. రబ్బరు పొరలు కంపనాలను వంచడానికీ, తగ్గించడానికీ సహాయపడతాయి.
ఇవి భూకంప శక్తిని సమర్థవంతంగా గ్రహించే మృదువైన రబ్బరును ఉపయోగిస్తాయి.
అంతస్తులు, గోడలలో డ్యాంపర్లు లేదా షాక్ అబ్జార్బర్లను ఇన్స్టాల్ చేయడం అడ్డంగా వచ్చే కంపనాన్ని ప్రతిఘటిస్తుంది. డ్యాంపర్లు కంపన శక్తిని గ్రహించి, వేడిగా మారుస్తాయి కాబట్టి, ఇది ఇంటిపై ప్రభావాన్ని తగ్గిస్తుంది. నిర్మాణ ప్రమాణాల కోసం నిర్మాణాన్ని స్థిరీకరించడానికి హైడ్రాలిక్ లోలకం వ్యవస్థలను కూడా వ్యవస్థాపించవచ్చు. ఉపయోగించే కొన్ని రకాల సీస్మిక్ డ్యాంపర్లు:
ఇవి లోహపు ప్లేట్లను కలిగి ఉంటాయి, ఇవి ఎనర్జీని చెల్లాచెదురు చేయడానికి ప్లాస్టిక్ రూపాంతరం చెందుతాయి.
బలాల్ని చెల్లాచెదురు చేసి, నెమ్మదిగా యధాస్థానానికి వచ్చే పాలిమర్లను ఉపయోగించండి.
ఎనర్జీని వెదజల్లడానికి స్లైడింగ్ ఉపరితలాల మధ్య ఘర్షణ (ఫ్రిక్షన్) ను ఉపయోగించండి.
అవి స్ప్రింగ్లు లేదా హైడ్రాలిక్స్ ద్వారా జతచేయబడిన ద్రవ్యరాశిని కలిగి ఉంటాయి, ఇవి నిర్మాణంతో కలిసి ఔట్ ఆఫ్ ఫేజ్ వైబ్రేట్ అవుతాయి.
లిక్విడ్ కంటైనర్లు శక్తిని వెదజల్లడానికి బిల్డింగ్ ఫ్రీక్వెన్సీల వద్ద స్లాష్కు ట్యూన్ చేయబడ్డాయి.
భూకంప కదలికలను అంచనా వేసే మరియు ప్రతిఘటించే కంప్యూటర్-నియంత్రిత హైడ్రాలిక్ సిస్టమ్లు.
భూకంప వైబ్రేషన్ నియంత్రణ పరికరాలు ఇంటిని దెబ్బతినకుండా కాపాడతాయి. ఇది భూకంప శక్తిని ఇంటి చుట్టూ ఉన్న భూమిలోకి మార్చడానికి పునాది చుట్టూ ప్లాస్టిక్ కాంక్రీటు కేంద్రీకృత వలయాలను సృష్టిస్తుంది. ఈ క్లోక్, భూగర్భంలో ఊహించిన భూకంప ప్రకంపనలకు అనుగుణంగా కదిలే నిర్దిష్ట కొలతలు కలిగి ఉన్న ప్లాస్టిక్ మరియు కాంక్రీటు ఏకాగ్రత వలయాలను కలిగి ఉంటుంది. దీని ప్రధాన సూత్రాలు
1. ఇన్కమింగ్ భూకంప తరంగదైర్ఘ్యాలతో సంకర్షణ చెందడానికి తగినంత దగ్గరగా ఉండే రింగులు.
2. భూకంప తరంగాల వేగం లోపలి నుండి బయటి వలయాలకు తగ్గుతుంది.
3. దీని వల్ల తరంగాలు సెంటర్ బిల్డింగ్ ఫౌండేషన్ నుండి దూరంగా ఉంటాయి.
4. తరంగాలు కనీసం ప్రతిఘటన మార్గాన్ని తీసుకుంటాయి, ఫౌండేషన్ చుట్టూ ప్రవహిస్తాయి.
5. భవనాలు భూమి కదలికకు అనుగుణంగా కంపించవు.
భూకంప బలాల్ని తట్టుకునేలా వాటిని ఉద్దేశపూర్వక లోడ్ మార్గంలో భూమికి మళ్లించేలా భవన నిర్మాణాన్ని రూపొందించాలి. ఈ క్రింది వాటిని ఉపయోగించి కీలకమైన స్ట్రక్చరల్ ఎలిమెంట్స్ ని బలోపేతం చేయడం ద్వారానూ, డక్టిలిటీని మెరుగుపరచడం ద్వారా ఇది జరుగుతుంది:
నిలువు గోడ మూలకాలు గోడ సమతలానికి సమాంతరంగా ఉన్న క్షితిజ సమాంతర భూకంప శక్తులను నిరోధించడానికి రూపొందించబడ్డాయి. అవి దృఢత్వాన్ని జోడిస్తాయి, బ్రేసింగ్గా పనిచేస్తాయి.
పార్శ్వ లోడ్లకు వ్యతిరేకంగా బలోపేతం చేయడానికి ఉక్కును ఉపయోగించి బీమ్స్ మరియు నిలువు వరుసల మధ్య డయాగ్నల్ స్ట్రక్చరల్ బ్రేసింగ్.
బిల్డింగ్ స్వేని గణనీయంగా తగ్గించడానికి బాగా దృఢంగా ఉండే బీమ్-కాలమ్ జాయింట్లు.
నిలువు, పార్శ్వ, ఫోర్స్-రెసిస్టింగ్ ఎలిమెంట్స్ని కనెక్ట్ చేసే అంతస్తుల వంటి అడ్డంగా ఉండే ఎలిమెంట్స్.
అన్ని గోడలు/ఫ్రేమ్లను ఒకదానితో ఒకటి గట్టిగా కట్టి ఉంచి వాటి మధ్య బలాల్ని పంపిణీ చేయండి.
నిలిపివేతకి, గోడలు, ఫ్రేమ్ల చుట్టూ నిరంతర అనుసంధానాన్ని అందించండి.
భూకంప-నిరోధక డిజైన్తో పాటు, నిర్మాణ ప్రమాణాల మెటీరియల్ ఎంపిక కూడా కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది:
స్టీల్ కి గల అధిక తన్యత బలం, ఫ్లెక్సిబిలిటీ, భూకంప ఒత్తిళ్లనీ, ప్రకంపనల్నీ తట్టుకునే సౌలభ్యాన్ని కలిగి ఉంటుంది. సరైన స్టీల్ రీఇన్ఫోర్స్మెంట్లు, ఫ్రేమ్లు బలంతో పాటు ఫ్లెక్సిబిలిటీని అందిస్తాయి. భారతదేశంలో భూకంప-నిరోధక నిర్మాణ ప్రమాణాలకు అత్యంత అనుకూలమైన మెటీరియల్స్ లో స్టీల్ ఒకటి. ఇది అద్భుతమైన డక్టిలిటీనీ, మెల్లబిలిటీనీ కలిగి ఉంటుంది. ఇది విరిగిపోకుండా రివర్స్లో బ్రేక్ అవుతుంది. సాగే స్వభావం, ఒత్తిడి తర్వాత దాని అసలు ఆకృతిని తిరిగి పొందేందుకు వీలు కల్పిస్తుంది.
ఉక్కును ఉపయోగించడం ప్రధాన ప్రయోజనాలు:
1. అధిక బలం - బరువు నిష్పత్తి, తేలికైన భూకంప-నిరోధక నిర్మాణాలను నిర్మించడానికి అనుమతిస్తుంది.
2. స్ట్రెయిన్ హార్డెనింగ్ (గట్టిపడే) లక్షణం వంకరలు పోతున్న కొద్దీ ఉక్కు బలాన్ని పెంచుతుంది. ఇది శక్తి శోషణకు అనువైనది.
3. ఒకేతీరుగానూ, ప్రామాణికంగానూ ఉండే ప్రొడక్షన్, మెటీరియల్ ప్రోపర్టీస్ క్వాలిటీ నియంత్రణకి వీలు కల్పిస్తుంది.
4. కోటింగ్స్ ద్వారా తుప్పు నిరోధకత మన్నికను పెంచుతుంది.
చెక్క తేలికైనది అయినప్పటికీ దాని సహజ స్థితిస్థాపకత కారణంగా అద్భుతమైన ఫ్లెక్సిబిలిటీని కలిగి ఉంటుంది. ఇది భూకంపాల సమయంలో ప్రయోజనాన్ని ఇస్తుంది. క్రాస్-లామినేటెడ్ కలప ప్లైవుడ్ వంటి ఉత్పత్తులను నేల పైకప్పు నిర్మాణం కోసం కోడ్ ప్రకారం ఉపయోగించవచ్చు.
చెక్కతో భవనం ప్రయోజనాలు:
1. భవనాలపై తక్కువ సాంద్రత తక్కువ భూకంప శక్తిని అందిస్తుంది.
2. తేలికపాటి ఫ్రేమ్ చెక్క భవనాలు చలనం ద్వారా భూకంప శక్తిని చెదరగొట్టడానికి అనువైనవి.
3. ప్లైవుడ్ షీటింగ్ వంటి ప్యానెల్స్ గోడలకు షీర్ రెసిస్టెన్స్ ని అందిస్తాయి.
4. మెటల్ ఫాస్టెనర్లతో చెక్క షీర్ వాల్స్ మంచి లేటరల్ (పార్శ్వ) లోడ్ రెసిస్టెన్స్ ని అందిస్తాయి.
5. చెక్కల్ని మేకులు కొట్టి తయారు చేస్తే అది విరజిమ్మే కనెక్షన్లను సృష్టిస్తుంది.
ప్రత్యేక మిశ్రమాలు, కంపోజిట్స్, ఫైబర్-రీన్ఫోర్స్డ్ ప్లాస్టిక్ మరియు గ్రాఫేన్-ఆధారిత మెటీరియల్ వంటి పాలిమర్లు భూకంప నిరోధకత కోసం స్పష్టంగా రూపొందించబడ్డాయి. వెదురు పర్యావరణ అనుకూల ఎంపికగా కూడా అభివృద్ధి చెందుతోంది.
భూకంప-నిరోధక లక్షణాలను మెరుగుపరచడానికి వినూత్న అధునాతన మెటీరియల్ అభివృద్ధి చేయబడుతున్నాయి:
ఈ మెటీరియల్ స్ట్రెయిన్ తర్వాత ఆకృతి చెదరక ముందు ఎలా ఉండేదో ఆ ఆకృతికి తిరిగి రాగలదు.
తేలికైన తుప్పు-నిరోధకత కలిగిన హై-స్ట్రెంగ్త్ ఫైబర్ కంపోజిట్స్.
పగుళ్లు లేకుండా వైకల్యం చెందగల అల్ట్రా-డక్టైల్ కాంక్రీటు.
అత్యంత బలమైన కార్బన్ నానోమెటీరియల్ నిర్మాణ ప్రమాణాలకు అనుకూలంగా ఉంటుంది.
సారాంశమేమంటే, భారతదేశంలో భూకంప నిరోధక గృహాలను సృష్టించడం అనేది స్మార్ట్ స్ట్రక్చరల్ డిజైన్, తగిన మెటీరియల్ మరియు బిల్డింగ్ కి కావలసిన ప్రత్యేక విధానాలు, నిర్మాణ నిర్దేశాలపై శ్రద్ధ వహించడం ద్వారా సాధించవచ్చు. కొన్ని కీలకమైన పద్ధతులలో సౌకర్యవంతమైన పునాదులు, రీఇన్ఫోర్స్డ్ నిర్మాణం, డ్యాంపింగ్ సిస్టమ్లు, రీఇన్ఫోర్స్డ్ కాంక్రీట్ గోడలు, ఫ్రేమ్లు, షీర్ వాల్స్, ఉక్కు, కలప, ఇంజనీరింగ్ మిశ్రమాలు వంటివి ఉపయోగించడం వంటివి ఉన్నయి. నిర్మాణ ప్రమాణాల ప్రకారం అమలు చేయబడే ఈ చర్యలు భవనాలు, శక్తివంతమైన భూకంపాలను తట్టుకోగలవనీ, మానవ జీవితాలనూ ఆస్తులనూ రక్షించగలవనీ నిర్ధారిస్తుంది.
